Przerwa na karmienie piersią w Policji
Przerwa na karmienie piersią jest określona w art.187 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (Dz. U. z 2019, poz. 1040).
Funkcjonariuszka Policji karmi piersią
Uprawnienia funkcjonariusza Policji związane z rodzicielstwem są regulowane przepisem szczególnym, jakim jest ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. 1990 Nr 30 poz. 179).
Zgodnie z art.79 ust. 1 policjantowi przysługują uprawnienia pracownika związane z rodzicielstwem określone w Kodeksie pracy, jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie są funkcjonariuszami, z uprawnień może korzystać tylko jedno z nich.
Ustawa o Policji, ani inne przepisy szczególne nie regulują trybu udzielania przerwy. Policjantki wnioskują o taką przerwę na podstawie ogólnych przepisów kodeksu pracy.
Część matek, po powrocie z urlopu macierzyńskiego / rodzicielskiego korzysta z uprawnienia skrócenia wymiaru czasu pracy. Policjantki nie mogą skrócić czasu służby. Zapis ustępu 2 wspomnianego artykułu uniemożliwia policjantowi skorzystania z prawa złożenia wniosku o obniżenie wymiaru czasu służby w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego.
Szczególna ochrona prawna pracownic karmiących
Pracownice karmiące karmiące piersią (funkcjonariuszki i pracownice Policji również) znajdują się pod szczególną ochroną prawną. Kobiety pracujące zawodowo chroni ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. nr 24/1974 poz. 141 z późn. zmianami), która między innymi zabrania zatrudniać kobiety przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia (art. 176 KP).
Natomiast rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 796) w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią wskazuje jakiego rodzaju prace są uciążliwe lub szkodliwe w czasie laktacji.
Jeśli funkcjonariuszka (pracownica) złoży raport (wniosek) o przerwę na karmienie piersią, a wykonuje prace zakazane w okresie laktacji przełożony winien skierować ją na badania do lekarza medycyny pracy. W przypadku, gdy lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną stwierdzi przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowych czynności, wyda zaświadczenie uzasadniające przeniesienie pracownicy do innej pracy. Jeżeli jest to niemożliwe – zwolnienie ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy albo zmianę warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy. Jeśli nie będzie to możliwe – zwolnienie jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
Należy podkreślić, że w przypadku karmienia piersią wykluczeń zawodowych jest znacznie mniej niż w czasie ciąży.
Stanowisko Komendy Głównej Policji
Zgodnie ze stanowiskiem Komendy Głównej Policji [4], szczegółowe zasady udzielania przerwy funkcjonariuszkom Policji ustalają, z uwzględnieniem zarówno potrzeb służby, jak i indywidualnych wniosków, właściwi przełożeni. Przerwa udzielana jest na podstawie oświadczenia o fakcie karmienia piersią złożonego w formie raportu (możesz posiłkować się wzorem wniosku).
Zaświadczenie lekarskie
Zdaniem KGP, w sytuacji, gdy policjant (pracownik) domaga się przyznania określonego uprawnienia, uzależnionego od spełnienia wskazanych przesłanek (tu: karmienie piersią dziecka), przełożony ma prawo żądać wiarygodnego wykazania przez podwładnego, że warunki te spełnia. Dlatego w razie uzasadnionych wątpliwości, czy policjantka (pracownica), faktycznie karmi dziecko piersią, przełożony ma prawo żądać aktualnego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt karmienia dziecka piersią.
Za przesłankę motywującą żądanie przedłożenia zaświadczenia lekarskiego uznano:
- ukończenie przez dziecko 12 miesięcy życia,
- powzięcie zweryfikowanych informacji o wykorzystywaniu prawa do przerwy w służbie w innych celach niż przewiduje to prawo.
Służba w porze nocnej (godz. 22:00-6:00) oraz w niedziele i święta
Służbę w porze nocnej i w dni świąteczne reguluje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 września 2020 r. w sprawie czasu służby policjantów (poz. 1574) [wcześniej: rozporządzenie Ministra SWiA z dnia 18 października 2001 roku w sprawie rozkładu czasu służby policjantów, które zostało zmienione m.in. rozporządzeniem MSW z dnia 22.09.2014 r. (poz. 1286)] dając § 16 treść.
- Służba w niedzielę lub święto, w godzinach zaliczanych do pory nocnej oraz w czasie przekraczającym normę określoną w art. 33 ust. 2 ustawy nie może być pełniona przez policjanta-kobietę w ciąży.
- Służba w niedzielę lub święto oraz w godzinach zaliczanych do pory nocnej nie może być pełniona przez:
1) policjanta będącego jedynym opiekunem dziecka do 8 lat lub osoby wymagającej stałej opieki,
2) policjanta opiekującego się dzieckiem do 8 lat, jeżeli z uprawnienia takiego nie korzysta drugie z rodziców lub opiekun,
3) policjanta-kobietę karmiącą dziecko piersią
– bez ich zgody.”.
Na podstawie tego przepisu służba w wymienionych okresach nie może być pełniona bez wyrażenia zgody przez policjantkę – matkę dziecka (bez względu na sposób karmienia) do lat 8 bez jej zgody. Przepis ten dotyczy również ojców dzieci do lat 8. Policjantka karmiąca piersią została ujęta jako odrębny przypadek.
Jednak obowiązujące regulacje prawne nie wprowadzają ograniczeń w zakresie świadczenia przez policjantkę karmiącą dziecko piersią służby w czasie przekraczającym normę czasu, określoną w art. 33 ust. 2 ustawy o Policji. Zatem nie ma przeciwwskazań, aby policjantka korzystająca z przerwy na karmienie piersią pełniła służbę w wymienionym czasie, jeśli wyrazi na to zgodę.
Pomieszczenia do wypoczynku
Komenda Główna Policji nie posiada informacji, czy w jednostkach Policji znajdują się pomieszczenia do wypoczynku, ani w jakich warunkach policjantki ściągają pokarm.
Nasze stanowisko
Nie możemy zgodzić się ze stanowiskiem Komendy Głównej Policji w sprawie żądania zaświadczeń lekarskich stwierdzających fakt karmienia piersią. Działanie takie nie ma naszym zdaniem podstaw prawnych.
Ponadto na dłuższy okres karmienia przez matkę piersią dziecka ma wpływ wspierająca postawa pracodawcy.
O działaniach naszych i Rzecznika Praw Obywatelskich przeczytacie w tym artykule.
Źródła:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (Dz. U. z 2019, poz. 1040) www.prawo.sejm.gov.pl
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. 1990 Nr 30 poz. 179) www.prawo.sejm.gov.pl
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2006 r.w sprawie sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią”, www.prawo.sejm.gov.pl
- Pismo z Komendy Głównej Policji, z dnia 30 maja 2016 r. (l.dz. Kk-2993/16)
- UCHYLONY: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2001 roku w sprawie rozkładu czasu służby policjantów (Dz.U. nr 131, poz. 1471 z późn. zm.) www.prawo.sejm.gov.pl, aktualizacja: https://bit.ly/3968EGl
- AKTUALIZACJA: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 września 2020 r. w sprawie czasu służby policjantów (poz. 1574). [sejm.gov.pl]
- Obrazek wyróżniający: Fundacja „Mlekiem Mamy”.
