Wniosek o przerwę na karmienie piersią

Wniosek o przerwę na karmienie piersią został wspomniany w §1 art. 187 ustawy Kodeks pracy. Zgodnie z jego zapisem pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.

§2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.

Zatem pracownica, która chce skorzystać z przerw na karmienie, powinna złożyć pisemny wniosek. Bez pisemnego wniosku karmiącej mamy pracodawca sam z siebie nie udzieli takiej przerwy.

Przerwa na wniosek

Wniosek powinien zawierać nw. dane:

• informację o tym, że karmi się dziecko / dzieci piersią – jest to forma oświadczenia,
• imię, nazwisko, datę urodzenia dziecka / dzieci,
• datę rozpoczęcia korzystania z przysługującego uprawnienia,
• sposób, w jaki chce się wykorzystać przerwę / przerwy,
• można podać podstawę prawną przysługującego uprawnienia.

Pracownica karmiąca piersią decyduje o tym, w jaki sposób chce wykorzystać przerwę na karmienie. Może zastąpić przerwę skróceniem dnia pracy, nawet jeśli w przedsiębiorstwie znajduje się specjalne pomieszczenie dla matek karmiących, gdzie można nakarmić dziecko, czy odciągnąć pokarm. W kodeksie pracy nie ma przepisu zakazującego wykorzystania przerw na karmienie poprzez późniejsze przyjście do pracy, czy wcześniejsze wyjście z pracy. W doktrynie prawa utrwalił się pogląd, zgodnie z którym pracodawca jest związany wnioskiem pracownicy. Zanim złoży się wniosek u pracodawcy dobrze jest wcześniej porozmawiać z nim, informując o karmieniu piersią i chęci skorzystania z przywileju matki karmiącej, „ustalić” z nim sposób wykorzystania przysługujących przerw. W takiej sytuacji pracodawca nie będzie zaskoczony i nie powinien utrudniać korzystania z prawa pracownicy karmiącej piersią.

Żądanie zaświadczenia jest bezprawne

Czasami zdarza się, że pracodawca żąda dostarczenia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt karmienia piersią, choć nie ma takiego prawa. Niekiedy wystarczy mu jedno zaświadczenie złożone do teczki personalnej pracownika. Niektórzy żądają o nie raz na kwartał, raz w miesiącu, a nawet co 2 tygodnie! Z przepisów prawnych nie wynika obowiązek przedłożenia pracodawcy przez karmiącą pracownicę zaświadczenia lekarskiego, które stwierdza fakt karmienia piersią, jak ma to miejsce w przypadku pracownic w ciąży, które chcą korzystać z ochrony przewidzianej dla przyszłych matek (art. 185 k.p. §1. Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.)

Zaświadczenie – brak regulacji prawnych

Również rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy nie nakłada na lekarza medycyny pracy obowiązku wydania pracownicy zaświadczenia o karmieniu piersią.

Nie wiadomo zatem, który lekarz miałby takie zaświadczenie wystawić, na jakiej podstawie, na jakim druku (nie ma takich). Tym bardziej, że coraz częściej wystawienie różnego rodzaju zaświadczeń jest świadczeniem odpłatnym. Koszt oczywiście ponosi zainteresowany.

Pracownice niekiedy boją się odmówić dostarczenia zaświadczenia. Uważają, ze mają obowiązek dostarczyć pracodawcy  zaświadczenie lekarskie (o ile go zażąda), bo nie wykonanie polecenia służbowego może wiązać się z przykrymi dla niej konsekwencjami. Z drugiej strony prośba o przedstawienie takiego zaświadczenia może być uważana za nieuprawnioną ingerencję w życie prywatne pracownicy.

Z praktyki wiadomo, że o takie zaświadczenie pracownice proszą: ginekologa, lekarza pierwszego kontaktu, pediatrę. Wystawienie zaświadczenia lekarskiego zależy jednak od ich dobrej woli.

Moim zdaniem nieuzasadniony jest pogląd, że w przypadku wątpliwości, jakie mogą się pojawić zwłaszcza w sytuacji, gdy okres korzystania przez pracownicę z przerw na karmienie trwa dłużej niż rok (takie jest stanowisko niektórych prawników), pracodawca może żądać od niej udokumentowania tego faktu. Kto jest władny ustalić granicę i okoliczności, w jakich pracownica karmiąca piersią powinna dostarczyć zaświadczenie lekarskie, a kiedy wystarczy tylko jej wniosek? Dlaczego rok, a nie dłużej, czy krócej (my oczywiście zachęcamy do długiego karmienia piersią)? Decydują o tym tylko i wyłącznie matka i dziecko! Dlaczego ustawowo określony dokument ma być nie dość ważny dla pracodawcy, choć stanowi on podstawę skorzystania przez pracownicę karmiącą piersią z przysługującego jej przywileju?

Podsumowanie

Reasumując, zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy pracownica ma prawo do przerwy, zatem nie musi prosić o zgodę, a tylko poinformować pracodawcę pisemnie o chęci skorzystania z tego prawa. Pracodawca może mieć natomiast wpływ na to, w jaki sposób przerwa / przerwy zostaną wykorzystane, tj. łącznie, osobno, poprzez skrócenie czasu pracy, czy po prostu przerwę od świadczenia pracy na terenie zakładu, choć wiążący dla niego powinien być wniosek pracownicy. Zatem czasami warto zadbać o dobre relacje i komunikację w miejscu pracy.

Wkrótce zapoznamy Was ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia w sprawie zaświadczeń lekarskich stwierdzających fakt karmienia piersią.  

Należy przy okazji zaznaczyć, że zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia WHO, Departament Matki i Dziecka rekomenduje wyłączne karmienie piersią jako optymalny i wzorcowy sposób żywienia niemowląt do ukończenia 6 miesiąca życia oraz kontynuację karmienia piersią przy jednoczesnym podawaniu pokarmów uzupełniających do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia i dłużej. 

Stan prawny na grudzień 2015 r.

fot. pixabay.com