Przerwy na karmienie piersią w zakładzie pracy

ZASADY

Zasady udzielania przerw na karmienie piersią zostały opisane w dziale ustawy Kodeks pracy pt. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem. W ustawie zawarte zostały przepisy dające pracownicy karmiącej piersią uprawnienia umożliwiające jej zaspokajanie potrzeb dziecka w tym zakresie. Należy zacząć od tego, że macierzyństwo, rodzicielstwo i praca są pod ochroną Konstytucji RP. Nikt nie może ograniczać nam naszych praw, bądź uniemożliwiać korzystanie z nich – ani osoby z naszego otoczenia, ani pracodawca.

Art. 187.

1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.

2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.

Tabela nr 1:

 UWAGA: Pracownica decyduje o tym, w jaki sposób chce wykorzystać przerwę na karmienie piersią. Może zastąpić przerwę skróceniem dnia pracy, nawet jeśli w przedsiębiorstwie znajduje się specjalne pomieszczenie dla matek karmiących, w którym można nakarmić dziecko, czy odciągnąć pokarm. W kodeksie pracy nie ma przepisu zakazującego wykorzystania przerw na karmienie poprzez późniejsze przyjście do pracy, czy wcześniejsze wyjście z pracy. Niektórzy jednak stoją na stanowisku, że należy rozpocząć pracę, by można było udzielić przerwy. Należy zauważyć, że w przepisie jest zapis mówiący: przerwy mogą być udzielane łącznie. Zatem mogą, a nie muszą. Zależy to zarówno od chęci mamy (prośba we wniosku), jak i dobrej woli pracodawcy (wyrażenie zgody). Jeżeli np. przerwa w wymiarze godziny, czy półtorej godziny (w przypadku karmienia więcej niż jedno dziecko) wpłynęłaby niekorzystnie na organizację pracy w zakładzie, wówczas pracodawca może odmówić połączenia przerwy w jedną. W doktrynie prawa utrwalił się jednak pogląd, zgodnie z którym pracodawca jest związany wnioskiem pracownicy!

WNIOSEK O PRZERWĘ

Pracownica, która chce skorzystać z przerw na karmienie, powinna złożyć pisemny wniosek i podać w nim następujące dane:

• informację o tym, że karmi się dziecko / dzieci piersią – jest to forma oświadczenia,
• imię, nazwisko, datę urodzenia dziecka / dzieci,
• datę rozpoczęcia korzystania z przysługującego uprawnienia,
• sposób, w jaki chce się wykorzystać przerwę / przerwy,
• można podać podstawę prawną przysługującego uprawnienia.

CZAS TRWANIA UPRAWNIENIA

Kodeks pracy nie określa maksymalnej długości okresu korzystania przez pracownicę z tego uprawnienia, ani nie uzależnia go od wieku dziecka. Jednakże ochrona prawna kobiety z tytułu np. nie zatrudniania pracownika (tu matki karmiącej) w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, który opiekuje się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia nie może zostać przedłużona nawet jeśli kobieta karmi dłużej niż 4 lata.

WYNAGRODZENIE ZA PRZERWĘ NA KARMIENIE PIERSIĄ

Przerwy w pracy na karmienie niemowląt są przerwami wliczanymi do czasu pracy. Przy określaniu wysokości wynagrodzenia za czas przerw stosuje się zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu, przy czym składniki wynagrodzenia ustalone w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy – na podstawie § 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie nie wykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. 1996 nr 62 poz. 289).

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA PRACODAWCY

Pracodawca, który nie udzieli mamie karmiącej dziecko zgody na przerwę, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny. Podstawa prawna znajduje się w dziale ustawy Kodeks pracy pt. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika:

 Art. 281.

Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:

(…) 5. narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych, (…)

– podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

OCHRONA PRAWNA W KONSTYTUCJI RP

I jeszcze na koniec ochrona prawna rodziny, pracy, wolności, życia prywatnego, przekonań – w Konstytucji RP. Dobrze jest być świadomym swoich praw i chronić ich osobiście. 😉

Art. 18. Konstytucji RP 

Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 24. Konstytucji RP

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

Rozdział II Konstytucji RP

WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA

Art. 31.

1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Art. 47. Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Art. 48.

1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

2. Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Stan prawny: grudzień 2015 r.