Przerwa na karmienie piersią w Policji – interwencja RPO
Zagadnieniem przerwy na karmienie piersią, również w Policji, zajmujemy się od 2015 roku. Śledzimy przepisy prawne, ich bardzo różnorodną interpretację oraz działania różnych instytucji.
Uprawnienie matek karmiących znalazło się również wśród spraw podejmowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO).
Rzecznik Praw Obywatelskich w sprawie zaświadczeń lekarskich
W 2016 roku do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga policjantki. Zwróciła ona uwagę, że jej przełożeni żądają, aby co miesiąc dostarczała zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt karmienia piersią.
“Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich przełożony może żądać zaświadczenia lekarskiego, jeśli wystąpią okoliczności wywołujące wątpliwość, co do faktu karmienia piersią przez funkcjonariuszkę.” Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka zgodził się z tym stanowiskiem. Stwierdził, że policjantki karmiące piersią nie muszą obowiązkowo co miesiąc dostarczać zaświadczeń lekarskich, a tylko w wyjątkowych sytuacjach. W odpowiedzi udzielonej RPO podkreślono, że w wielu przypadkach policjantki z własnej woli dostarczały zaświadczenie o karmieniu piersią. [7]
Naszym zdaniem sytuacje takie prawdopodobnie wynikały z praktyki wypracowanej w danej jednostce Policji.
Nasze działania
W 2016 roku, w ramach kampanii Pracuję (z) pełną piersią, skierowałyśmy pismo do Rzecznika Praw Obywatelskich. Interweniowałyśmy w sprawie procedur udzielania przerw na karmienie piersią funkcjonariuszkom Policji. Prosiłyśmy o wyjaśnienie obowiązujących w resorcie procedur.
Wątpliwości nasze wzbudziło stanowisko Rzecznika przedstawione w tym artykule.
Nie zgodziłyśmy się z nim w kwestii zaświadczenia lekarskiego, tj. “przełożony może żądać zaświadczenia lekarskiego, jeśli wystąpią okoliczności wywołujące wątpliwość, co do faktu karmienia piersią przez funkcjonariuszkę”. Zwróciłyśmy uwagę na to, że nie ma przepisu w ustawie Kodeks pracy, który by mówił o takiej procedurze. Poza tym przełożeni mogą taki zapis różnie interpretować. Ponadto mieć tzw. otwartą furtkę oraz poparcie Rzecznika Praw Obywatelskich dla swoich zaleceń, co będzie działało na szkodę matek karmiących, które chcą być aktywne zawodowo.
Naszym zdaniem odpowiedź udzielona przez Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich może sugerować, że w Policji zostały opracowane standardy dotyczące udzielania przerw na karmienie piersią niezgodnie z obowiązującym w Polsce prawem.
Stanowisko Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uważa, że:
“(…) powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy, a w szczególności ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm.) nie przewidują sposobu potwierdzenia faktu karmienia piersią ani nie ustanawiają granicy wieku dziecka karmionego piersią, którego matka może wystąpić o udzielenie przerw na karmienie, pracodawca ma swobodę w zakresie żądania określonej formy udokumentowania zarówno samego faktu karmienia dziecka piersią przez pracownicę, jak i okresowego aktualizowania ww. dokumentu. Ponadto pracodawca, w przypadku uzasadnionych wątpliwości w odniesieniu do tego czy pracownica rzeczywiście korzysta z uprawnienia do przerw w pracy zgodnie z przeznaczeniem, ma pełne prawo zobowiązać pracownicę do przedstawienia właściwego zaświadczenia lekarskiego. Warto dodać, że kwestia dotycząca dostarczania zaświadczenia o karmieniu piersią nie jest sprawą pozostającą w odosobnieniu, gdyż taka praktyka jest stosowana również przez innych pracodawców, w tym w urzędach administracji.(…)”.
Minister zobowiązał się także do zmian w Regulaminie Pracy w MSWiA poprzez zniesienie obligatoryjnego obowiązku dostarczania przez pracownice zaświadczeń o karmieniu dziecka piersią. Chce je zastąpić uprawnieniem pracodawcy do jego żądania. [8]
Nasza opinia
Nie możemy zgodzić się z tym stanowiskami Komendanta Głównego Policji i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Według nich pracodawca może żądać od policjantek i pracownic karmiących piersią zaświadczenia lekarskiego, nie mając do tego podstawy prawnej. Duże wątpliwości budzi w nas powoływanie się na praktyki stosowane przez innych pracodawców, a nie na obowiązujące w Polsce prawo.
Ponadto sprzeciwiamy się stawianiu granicy karmienia piersią w momencie zakończenia okresu niemowlęcego.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca WYŁĄCZNE karmienie piersią przez co najmniej 6 miesięcy. Następnie WHO zaleca kontynuację karmienia piersią do ukończenia drugiego roku życia i dłużej przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających.
W Polsce 83% niemowląt w 9 miesiącu życia jest karmionych sztucznie. Matki karmiące naturalnie dzieci powyżej pierwszego roku powinny być pod szczególną ochroną (co zapewniają im przepisy prawa). Tym bardziej, jeśli są aktywne zawodowo.
O uprawnieniu przerwy na karmienie piersią w Policji przeczytacie w tym artykule.
Źródła:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (Dz. U. z 2019, poz. 1040), www.prawo.sejm.gov.pl
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. 1990 Nr 30 poz. 179), www.prawo.sejm.gov.pl
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2006 r.w sprawie sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią”, www.prawo.sejm.gov.pl
- Pismo z Komendy Głównej Policji, z dnia 30 maja 2016 r. (l.dz. Kk-2993/16)
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2001 roku w sprawie rozkładu czasu służby policjantów (Dz.U. nr 131, poz. 1471 z późn. zm.), www.prawo.sejm.gov.pl
- “Przerwy na karmienie dziecka”, Policja 997, www.gazeta.policja.pl/997/informacje
- Pismo l.dz. Gpo-253/191/2016 z dnia 2 marca 2016 roku, KGP, www.rpo.gov.pl
- Wystąpienie RPO do MRPiPS (l.dz. WZF.7043.25.2015.TO) www.rpo.gov.pl
- Obrazek wyróżniający: Fundacja „Mlekiem Mamy”.
Dzięki za interwencję. W administracji rządowej często kobiety są zmuszane do przedstawienia zaświadczenia o karmieniu. Kadry wprowadzają w błąd, wskazując że tylko wniosek z takim zaświadczeniem zostanie rozpatrzony.